Tìm hiểu về sắp xếp mảng trong JavaScript

[
    { name: "Laptop", price: 1200 },
    { name: "Smartphone", price: 800 },
    { name: "Tablet", price: 500 },
    { name: "Monitor", price: 300 }
]

Giải thích:

• a.price - b.price: Nếu a.price nhỏ hơn b.price, thì a đứng trước b.
• b.price - a.price: Nếu b.price nhỏ hơn a.price, thì b đứng trước a.

Sắp xếp theo chuỗi trong object trong JavaScript

Nếu muốn sắp xếp danh sách theo một thuộc tính chuỗi (ví dụ: tên sản phẩm, tên người dùng), ta sử dụng localeCompare().

Sắp xếp danh sách người dùng theo tên (name)

Dữ liệu ban đầu:

let users = [
    { name: "Linh", age: 25 },
    { name: "Anh", age: 30 },
    { name: "Bình", age: 22 },
    { name: "Đức", age: 27 }
];

Sắp xếp theo tên A → Z (Alphabetically)

users.sort((a, b) => a.name.localeCompare(b.name));
console.log(users);

Kết quả:

[
    { name: "Anh", age: 30 },
    { name: "Bình", age: 22 },
    { name: "Đức", age: 27 },
    { name: "Linh", age: 25 }
]

Sắp xếp theo tên Z → A (Ngược bảng chữ cái)

users.sort((a, b) => b.name.localeCompare(a.name));
console.log(users);

Kết quả:

[
    { name: "Linh", age: 25 },
    { name: "Đức", age: 27 },
    { name: "Bình", age: 22 },
    { name: "Anh", age: 30 }
]

Giải thích:

• a.name.localeCompare(b.name): Sắp xếp theo thứ tự bảng chữ cái.
• b.name.localeCompare(a.name): Sắp xếp ngược lại.

Sắp xếp theo nhiều tiêu chí

Đôi khi, ta cần sắp xếp theo nhiều thuộc tính, ví dụ:

• Sắp xếp theo giá tăng dần, nếu giá bằng nhau thì sắp xếp theo tên A → Z.

Ví dụ:

products.sort((a, b) => {
    if (a.price === b.price) {
        return a.name.localeCompare(b.name);
    }
    return a.price - b.price;
});
console.log(products);

Lưu ý:

• sort() thay đổi trực tiếp mảng gốc. Nếu muốn giữ nguyên mảng ban đầu, hãy sao chép mảng trước bằng [...array].sort(...).
• localeCompare() đảm bảo sắp xếp đúng chuẩn bảng chữ cái, nhất là với chuỗi có dấu.

Các thuật toán sắp xếp thủ công trong JavaScript

Ngoài phương thức sort() có sẵn trong JavaScript, ta có thể tự triển khai các thuật toán sắp xếp phổ biến. Dưới đây là năm thuật toán sắp xếp quan trọng, kèm theo mô tả, cách hoạt động và mã nguồn minh họa.

Bubble Sort (Sắp xếp nổi bọt)

• Lặp qua mảng nhiều lần, so sánh từng cặp phần tử liền kề.

• Nếu phần tử trước lớn hơn phần tử sau, đổi chỗ chúng.
• Lặp lại quá trình này cho đến khi không còn sự thay đổi nào nữa.

Dễ hiểu, dễ triển khai.
Rất chậm với mảng lớn vì có thời gian chạy O(n²).

function bubbleSort(arr) {
    let n = arr.length;
    let swapped;
    do {
        swapped = false;
        for (let i = 0; i < n - 1; i++) {
            if (arr[i] > arr[i + 1]) {
                [arr[i], arr[i + 1]] = [arr[i + 1], arr[i]]; // Hoán đổi
                swapped = true;
            }
        }
        n--; // Sau mỗi lần lặp, phần tử lớn nhất sẽ được đặt đúng vị trí
    } while (swapped);
    return arr;
}

console.log(bubbleSort([5, 3, 8, 4, 2]));

Selection Sort (Sắp xếp chọn)

• Duyệt toàn bộ mảng và tìm phần tử nhỏ nhất.
• Đổi phần tử nhỏ nhất với phần tử đầu tiên.
• Tiếp tục với phần còn lại của mảng.

Tốt hơn Bubble Sort nhưng vẫn chậm (O(n²)).
Không cần bộ nhớ phụ vì chỉ đổi chỗ trực tiếp.

function selectionSort(arr) {
    let n = arr.length;
    for (let i = 0; i < n - 1; i++) {
        let minIndex = i;
        for (let j = i + 1; j < n; j++) {
            if (arr[j] < arr[minIndex]) {
                minIndex = j;
            }
        }
        if (minIndex !== i) {
            [arr[i], arr[minIndex]] = [arr[minIndex], arr[i]]; // Hoán đổi
        }
    }
    return arr;
}

console.log(selectionSort([5, 3, 8, 4, 2]));

Kết bài

Sắp xếp mảng là một kỹ thuật quan trọng trong lập trình, giúp tổ chức dữ liệu theo thứ tự mong muốn, từ đó tối ưu hóa quá trình tìm kiếm và truy xuất thông tin. JavaScript cung cấp phương thức sort() để sắp xếp mảng một cách nhanh chóng, nhưng trong một số trường hợp, việc sử dụng các thuật toán sắp xếp thủ công như Bubble Sort, Selection Sort, Insertion Sort, Merge Sort, Quick Sort sẽ giúp kiểm soát tốt hơn hiệu suất và bộ nhớ.

Mỗi thuật toán sắp xếp có ưu nhược điểm riêng, do đó, việc lựa chọn thuật toán phù hợp phụ thuộc vào kích thước dữ liệu, yêu cầu hiệu suất, và tính ổn định của sắp xếp. Trong thực tế, Quick Sort và Merge Sort là hai thuật toán thường được sử dụng do hiệu suất cao và ổn định trên dữ liệu lớn.

Việc hiểu rõ các phương pháp sắp xếp không chỉ giúp lập trình viên tối ưu mã nguồn mà còn nâng cao kỹ năng giải quyết vấn đề khi làm việc với dữ liệu phức tạp trong các ứng dụng thực tế.