Toán tử so sánh và logic trong JavaScript

Trong lập trình JavaScript, toán tử đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý dữ liệu và điều khiển luồng thực thi của chương trình. Hai nhóm toán tử quan trọng nhất là toán tử so sánh và toán tử logic, giúp lập trình viên kiểm tra điều kiện và kết hợp nhiều điều kiện lại với nhau.

Toán tử so sánh cho phép so sánh hai giá trị và trả về kết quả dạng Boolean (true hoặc false), trong khi toán tử logic giúp kết hợp nhiều điều kiện để kiểm tra tính đúng sai của biểu thức. Những toán tử này được sử dụng rộng rãi trong câu lệnh điều kiện (if...else), vòng lặp (for, while), kiểm tra dữ liệu đầu vào, xác thực biểu mẫu, xử lý trạng thái đăng nhập, và nhiều ứng dụng thực tế khác.

Hiểu rõ và sử dụng thành thạo toán tử so sánh và logic sẽ giúp bạn viết mã JavaScript hiệu quả, tối ưu và tránh các lỗi logic không mong muốn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về các loại toán tử này, cách sử dụng, cũng như ứng dụng thực tế của chúng trong lập trình.

Toán tử trong JavaScript

Toán tử (operator) trong JavaScript là những ký hiệu đặc biệt dùng để thực hiện các phép toán trên các giá trị và biến. JavaScript cung cấp nhiều loại toán tử như:

• Toán tử số học (+, -, *, /, %, **)
• Toán tử gán (=, +=, -=, *=, /=, %=, **=)
• Toán tử so sánh (==, ===, !=, !==, >, <, >=, <=)
• Toán tử logic (&&, ||, !)
• Toán tử bitwise, toán tử điều kiện, và nhiều loại khác.

Trong số đó, toán tử so sánh và toán tử logic đóng vai trò quan trọng trong việc xử lý điều kiện và điều hướng luồng thực thi của chương trình.

Tầm quan trọng của toán tử so sánh và toán tử logic

Toán tử so sánh

Toán tử so sánh giúp so sánh hai giá trị với nhau và trả về kết quả dạng Boolean (true hoặc false). Điều này cực kỳ hữu ích khi bạn cần kiểm tra điều kiện, chẳng hạn như:

• So sánh số liệu để xác định xem một giá trị có lớn hơn, nhỏ hơn hoặc bằng một giá trị khác hay không.
• Kiểm tra dữ liệu đầu vào của người dùng trong biểu mẫu.
• Xác minh trạng thái của một biến trước khi thực hiện một hành động nào đó.

Ví dụ sử dụng toán tử so sánh:

let age = 18;
if (age >= 18) {
    console.log("Bạn đủ tuổi để đăng ký.");
} else {
    console.log("Bạn chưa đủ tuổi.");
}

Toán tử logic

Toán tử logic được sử dụng để kết hợp nhiều điều kiện và đưa ra quyết định dựa trên nhiều yếu tố. Ba toán tử logic phổ biến trong JavaScript là:

• && (AND): Chỉ trả về true nếu cả hai điều kiện đều đúng.
• || (OR): Trả về true nếu ít nhất một điều kiện đúng.
• ! (NOT): Đảo ngược giá trị Boolean của điều kiện.

Ví dụ sử dụng toán tử logic:

let isMember = true;
let age = 20;

if (isMember && age >= 18) {
    console.log("Bạn có thể truy cập nội dung VIP.");
} else {
    console.log("Bạn không đủ điều kiện.");
}

Điều kiện (if...else), vòng lặp và các thao tác xử lý dữ liệu trong JavaScript

Sử dụng trong điều kiện (if...else)

Toán tử so sánh và logic thường được sử dụng để kiểm tra điều kiện trong câu lệnh if...else, giúp chương trình phản hồi một cách linh hoạt dựa trên dữ liệu đầu vào.

Ví dụ kiểm tra trạng thái đăng nhập:

let isLoggedIn = false;

if (!isLoggedIn) {
    console.log("Vui lòng đăng nhập để tiếp tục.");
} else {
    console.log("Chào mừng bạn quay trở lại!");
}

let count = 1;
while (count <= 5) {
    console.log("Số: " + count);
    count++; // Tăng giá trị count sau mỗi lần lặp
}

let numbers = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10];
let evenNumbers = numbers.filter(num => num % 2 === 0);
console.log(evenNumbers); // [2, 4, 6, 8, 10]

console.log(10 > 5);  // true
console.log(3 === 3); // true
console.log(4 != 4);  // false

console.log(10 > 5);       // true (10 lớn hơn 5)
console.log("apple" < "banana"); // true (so sánh theo thứ tự bảng chữ cái)
console.log(50 == "50");   // true (chỉ so sánh giá trị, không xét kiểu)
console.log(50 === "50");  // false (kiểu dữ liệu khác nhau: số và chuỗi)

console.log(5 == "5");   // true (vì "5" được chuyển thành số trước khi so sánh)
console.log(5 === "5");  // false (vì kiểu dữ liệu khác nhau: số và chuỗi)
console.log(null == undefined); // true (vì cả hai đều mang ý nghĩa "không có giá trị")
console.log(null === undefined); // false (do kiểu dữ liệu khác nhau)

console.log(5 != "5");   // false (vì "5" được chuyển thành số, nên 5 == 5)
console.log(5 !== "5");  // true (vì kiểu dữ liệu khác nhau)
console.log(10 != 15);   // true (vì 10 khác 15)
console.log(10 !== 10);  // false (vì 10 hoàn toàn giống 10)

console.log(NaN == NaN);   // false (NaN không bao giờ bằng chính nó)
console.log(null == undefined); // true (cả hai cùng mang ý nghĩa "không có giá trị")
console.log(null === undefined); // false (do khác kiểu dữ liệu)
console.log(NaN !== NaN);  // true (vì NaN không bằng bất cứ giá trị nào, kể cả chính nó)

console.log(isNaN(NaN));  // true
console.log(isNaN(5));    // false

let isAdult = true;
let hasID = false;
console.log(isAdult && hasID);  // false (vì một điều kiện sai)

console.log(true && true);  // true (vì cả hai điều kiện đều đúng)
console.log(true && false); // false (một điều kiện sai)
console.log(10 > 5 && 20 > 15); // true (cả hai điều kiện đều đúng)
console.log(5 > 3 && 10 < 2);   // false (vì 10 < 2 là sai)

let age = 20;
let hasDrivingLicense = true;

if (age >= 18 && hasDrivingLicense) {
    console.log("Bạn có thể lái xe.");
} else {
    console.log("Bạn không đủ điều kiện lái xe.");
}

console.log(true || false); // true (vì một điều kiện đúng)
console.log(false || false); // false (vì cả hai đều sai)
console.log(5 > 10 || 20 > 15); // true (vì 20 > 15 là đúng)

let isWeekend = true;
let isHoliday = false;

if (isWeekend || isHoliday) {
    console.log("Bạn được nghỉ.");
} else {
    console.log("Hôm nay phải đi làm.");
}

console.log(!true);  // false
console.log(!false); // true
console.log(!(5 > 3)); // false (vì 5 > 3 là true, nhưng `!` đảo ngược lại)

let isLoggedIn = false;

if (!isLoggedIn) {
    console.log("Vui lòng đăng nhập.");
} else {
    console.log("Chào mừng bạn trở lại!");
}

let score = 85;
let attendance = 90;

// Điều kiện: Điểm số >= 80 và điểm chuyên cần >= 85
if (score >= 80 && attendance >= 85) {
    console.log("Bạn đạt loại giỏi.");
} else {
    console.log("Bạn chưa đạt loại giỏi.");
}

let age = 17;

if (age >= 18) {
    console.log("Bạn có thể truy cập trang web.");
} else {
    console.log("Bạn chưa đủ tuổi để truy cập trang web.");
}

let isLoggedIn = false;

if (!isLoggedIn) {
    console.log("Vui lòng đăng nhập.");
} else {
    console.log("Chào mừng bạn trở lại!");
}

let role = "admin";

if (role === "admin") {
    console.log("Chào mừng quản trị viên!");
} else if (role === "editor") {
    console.log("Chào mừng biên tập viên!");
} else {
    console.log("Chào mừng người dùng!");
}

let product = { name: "Laptop", price: 300, inStock: true };

if (product.price >= 100 && product.price <= 500 && product.inStock) {
    console.log("Sản phẩm hợp lệ.");
} else {
    console.log("Sản phẩm không phù hợp.");
}

let totalPrice = 600;
let isMember = true;

if (totalPrice > 500 || isMember) {
    console.log("Bạn được miễn phí giao hàng!");
} else {
    console.log("Bạn cần trả phí giao hàng.");
}

let email = "[email protected]";

if (email && email.includes("@")) {
    console.log("Email hợp lệ.");
} else {
    console.log("Email không hợp lệ.");
}

let password = "Abc123!";

if (password.length >= 8 && /[A-Z]/.test(password) && /\d/.test(password)) {
    console.log("Mật khẩu mạnh.");
} else {
    console.log("Mật khẩu yếu.");
}

for (let i = 1; i <= 10; i++) {
    if (i % 2 === 0) {
        console.log(i);
    }
}

let correctPassword = "123456";
let userInput = "";

while (userInput !== correctPassword) {
    userInput = prompt("Nhập mật khẩu:"); // Yêu cầu nhập mật khẩu
}

console.log("Đăng nhập thành công!");